Στέλιος Γιαννίκος
Όταν πιστεύεις σε κάτι πολύ, περισσότερο κι από πολύ, τόσο όσο, ώστε όλα τα άλλα να χάνουν από αξία ή και να μην έχουν καμία, τότε: τότε, ακόμα κι αν αυτό που πιστεύεις αποτελεί ένα υψηλό αγαθό, χάνει την ουσία του και σύ μεταμορφώνεσαι σε Κύκλωπα.
Ο Φανατισμός δεν αποτελεί πάντοτε ένα ακραίο φαινόμενο, μήτε συναντάτε μόνο σε ακραίες αντιλήψεις. Εισχωρεί και στο μυαλό των καλύτερων ανθρώπων και για να επιβιώσει παίρνει την μορφή του δικαίου και της αλήθειας.
Θεραπεία για τον φανατισμό δεν αποτελεί η πολυμάθεια της φιλοσοφίας, των επιστημών, ή ακόμη και των τεχνών. Μόνο η αέναη αμφισβήτηση του εγώ κι η διαρκή επαναδιατύπωση των θέσεων μας μπορεί να βοηθήσει.
"Τα πάντα ρει, μηδέποτε κατά τ'αυτό μένειν"[i] λέγει ο Ηράκλειτος. Όπως δεν μπορείς να μπεις στο ίδιο ποτάμι δύο φορές, γιατί το νερό του πάντα αλλάζει και ποτέ δεν μένει ίδιο, για τον ίδιο λόγο, δεν μπορείς να βιώσεις την ίδια γνώση δύο φορές. Η κάθε μας εισπνοή είναι μια γέννηση κι η κάθε εκπνοή ένας θάνατος. Με κάθε ανάσα του πνεύματος, κάνουμε μια προσπάθεια να αντιληφθούμε ποιο είναι αυτό το αγαθό που ονομάζουμε Αλήθεια∙ μια προσέγγιση στο άγνωστο. Η γνώση μεταβάλλεται κάθε στιγμή, η στασιμότητα αποτελεί μια πλάνη των αισθήσεων. Μέσα σε αυτό το φιλοσοφικό γίγνεσθαι, το απόλυτο χάνεται. Το εγώ, -φύσις και ιδέα- αποκτάει μια ελαστικότητα, μία τάση απόσχισης από τον εαυτό του και επανασύστασης μέσα στο παγκόσμιο είναι: ο Σωκράτης το λέγει πιο απλά, «Φιλοσοφία ἐστί μελέτη θανάτου».
ΕΠΙΜΕΤΡΟ
Μια προτροπή:
Να στεκόμαστε καθημερινά απέναντι στον εαυτό μας. Χωρίς φόβο, με γενναιότητα, να αναζητούμε τους μικρούς ή και τους μεγάλους φανατισμούς, που κρύβονται πίσω από πλασματικές αλήθειες. Να τους ξεριζώνουμε από τα μέσα μας, όπως κάνουμε με τα ζιζάνια στο μποστάνι.
[i] «Τα πάντα ρέουν και τίποτα δεν μένει το ίδιο»
Φωτογραφία:
Από την ταινία «Downfall» του 2004. Τα νεαρά παιδιά -έφηβοι- εμποτισμένα από τις αντιλήψεις του Ναζισμού, μην αντέχοντας την ήτα από τους Ρώσσους, αποφασίζουν να αυτοκτονήσουν λίγες μόνο στιγμές πρίν την πτώση του Βερολίνου και το τέλος του πολέμου.
