Η άσχημη, ο Χοντρός και η κακοντυμένη. Με τέτοια μούτρα, τέτοιοι πολιτικοί είναι!

Στέλιος Γιαννίκος

Πόλις, Πολίτης, Πολιτικός και με μία αντιστροφή των γραμμάτων της δεύτερης λέξης, Οπλίτης κι όλα αυτά, δυστυχία μας, έχουν χάσει το νόημα τους.

Σε μία γωνιά συνάντησα τον Αριστοτέλη, ξέρετε αυτών τον αρχαίο φιλόσοφο που ανέλυσε τα περί της δημοκρατίας. Καθόταν σε ένα παγκάκι κατηφής και κοιτούσε τον ορίζοντα σαν αποβλακωμένος. Είχε αναλύσει τα πολιτεύματα στον καιρό του, αλλά τώρα έχει μείνει άναυδος.  Προσπαθούσε να βρει λογική στα άλογα της εποχής μας, μα του ήταν αδύνατο.

Πόσο ποιο χαμηλά μπορούμε να φτάσουμε;

Πόσο ποιο κακότροποι μπορούμε να γίνουμε;

Διαβάζουμε καθημερινά σχόλια σε αναρτήσεις στο διαδίκτυο που συναρτούν με υβριστικό τρόπο την εξωτερική εμφάνιση των πολιτικών με το ηθική τους και τις νοητικές τους δυνατότητες.

Από πότε η εμφάνιση ενός ανθρώπου  μπορεί να χαρακτηρίζει το Ήθος του.

Μήπως οι υποστηρικτές τέτοιων απόψεων είναι θιασώτες της ευγονικής;

Μήπως να απαγορεύσουμε την συμμετοχή στα κοινά σε όσους δεν διαθέτουν καλλίμορφη όψη;

Γιατί ένας άνθρωπος που δεν προσέχει την εμφάνιση του πρέπει να είναι και ηλίθιος; Μήπως να σβήσουμε από την ιστορία μας αξίες όπως ο Σωκράτης, ο Διογένης, ο Χριστός ή ο Γκάντι;

Χάσαμε το μέτρο του πολιτικού ανθρώπου, του σκεπτόμενου κοινωνικού όντος. Καταρρέουν τα επιχειρήματα μπροστά στο αγελαίο θυμικό.

Άραγε συνηθίσαμε το θηρίο τόσο πολύ που γίναμε χειρότεροι του;

Άραγε νικηθήκαμε τελειωτικά;

Η ανθρωπότητα βρίσκετε σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι και πράξεις μας, του κάθε ενός ξεχωριστά κι όλων μαζί, θα κρίνουν την πορεία που θα ακολουθήσουμε, προς το αγαθό η το μιαρό.

Πρέπει να αναζητήσουμε τις θεμέλιες χαμένες αξίες του παρελθόντος για να στήσουμε σε γερές βάσεις  το μέλλον μας .

Να σταματήσουμε να παρασυρόμαστε από τον θυμό και να προτάξουμε τα επιχειρήματα.

Να σταματήσουμε να ασχολούμαστε με την εξωτερική εμφάνιση των πραγμάτων και να διεισδύσουμε στην ουσία των λόγων και των πράξεων.

Να γίνουμε Πολίτες Πολιτικοί, της κοινωνίας αρωγοί κι όχι Ιδιώτες.

Η λαγνεία της κριτικής θα πρέπει να αντικατασταθεί με τα επιχειρήματα της πολιτικής. 

Παιδεία. Ω, ναι Παιδεία.

Ας ξανά ανακαλύψουμε πως μπορούμε να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι.

Από την ταινία "Sin city" έτος 2005

«Η Ευνοούμενη» του Γιώργου Λάνθιμου. Ένας χρησμός, μία ερμηνεία.

Στέλιος Γιαννίκος

Όπως ο Χρησμός της Πυθίας ήταν διφορούμενος και μιλά εν κρυπτό, έτσι είναι κι η ταινία «Η Ευνοούμενη» του Γιώργου Λάνθιμου.

Όλα τα μεγάλα καλλιτεχνήματα έχουν διαχρονική αξία γιατί μιλούν για πράγματα που συμβαίνουν επαναλαμβανόμενα μέσα στον χρόνο. Μία τέτοια ερμηνεία μέσα στο πλαίσιο της σύγχρονης εποχής θα επιχειρήσουμε να αναδείξουμε σε αυτό το κείμενο.

Πριν μιλήσουμε για την ψυχή της ταινίας να πούμε δύο λόγια για το σώμα της.  Να ξεκινήσουμε με το άψογο μοντάζ του Γιώργου Μαυροψαρίδη και την επίσης υπέροχη διεύθυνση φωτογραφίας του Ρόμπι Ράιαν (Robbie Ryan).  Συνεχίζουμε με τις εξαιρετικές ερμηνείες των τριών πρωταγωνιστριών, της Ολίβια Κόλμαν (Olivia Colman), της Ρέιτσελ Βάις (Rachel Weisz) και της Έμμα Στόουν (Emma Stone).

Τα  σκηνικά και κουστούμια, τα οποία από όσο φαίνεται δημιουργήθηκαν για να υπηρετήσουν περισσότερο την τέχνη παρά την ιστορική ακρίβεια, μαζί με την μουσική δίνουν ένα ιδιαίτερο τόνο στην φωτογραφία.  Τέλος η μοναδική σκηνοθετική αντίληψη του Γιώργου Λάνθιμου που χρησιμοποιεί ένα κολάζ διαφορετικών τεχνοτροπιών, προξενεί ιδιαίτερη εντύπωση.  Η στρέβλωση του χώρου που γίνετε άλλοτε με την χρήση ειδικού φακού και άλλοτε με την γωνία ή την κίνηση της κάμερας δίνουν μία αίσθηση παραμόρφωσης της πραγματικότητας.  Σε κάποια σημεία ο Λάνθιμος φαίνεται να χρησιμοποιεί με μαεστρία κάποιες τεχνικές αλλά Στάνλεϋ Κιούμπρικ (Stanley Kubrick), κυρίως στην φωτογραφία των εσωτερικών χώρων .

Ως προς την ψυχή της ταινίας η υπόθεση αποστασιοποιείται από τα πραγματικά γεγονότα που συμβαίνουν στα τέλη του 17^ου αιώνα και προβάλει τα διαχρονικά σημαίνοντα.  Είναι μια αλληγορία που βρίσκει τόπο και στην σημερινή πραγματικότητα αν την δούμε μέσα από μία ψυχογράφηση του παρηκμασμένου Δυτικού πολιτισμού. Αυτή την οπτική καλούμαστε σε αυτό το κείμενο να ερμηνεύσουμε.

Λίγο πριν η ευνοούμενη μπει στο παλάτι, βλέπουμε για μία και μοναδική φορά ένα έφηβο κορίτσι στην άμαξα. Από εκεί και πέρα δεν θα συναντήσουμε παρά μόνο ενήλικες.  Γιατί όμως συμβαίνει αυτό;

Η καημένη Βασίλισσα  γέννησε 17 παιδιά που όλα πέθαναν ή πριν την γέννα ή λίγο μετά κι αυτό της κλονίζει την υγεία και βρίσκει παρηγοριά στα 17 κουνέλια της, τα σύμβολα της αθωότητας και της αναπαραγωγής. Η παιδική της φίλη η Σάρα εκμεταλλευόμενη την σχέση τους, ουσιαστικά είναι ό άνθρωπος που κινεί τα νήματα. Η Σάρα είναι ένας ευφυής και  σκληρός άνθρωπος που χρησιμοποιεί την βασίλισσα, όμως ταυτόχρονα τρέφει συναισθήματα αγάπης για αυτήν. Χρησιμοποιεί την πολιτική προς όφελός της, αλλά παράλληλα είναι διατεθειμένη να θυσιάσει κάτι από την ζωή της για το συμφέρων του Βασιλείου. Την θέση της Σάρας θα προσπαθήσει να πάρει η Αμπιγκέλ. Η Αμπιγκέλ έχει περάσει καλά παιδικά χρόνια αλλά τώρα είναι υπηρέτρια και τρέφει μεγάλο πάθος για ανέλιξη, κάτι που θα καταφέρει μόνο με την σκληρότητα  και τις δολοπλοκίες της.

Οι άντρες από την άλλη υποχείρια των ορμών τους ξέρουν να αυνανίζονται, να βιάζουν υπηρέτριες να συχνάζουν σε οίκους ανοχής και να σπαταλάνε την ζωή τους σε ανούσια θεάματα και παιχνίδια.

Όσο αναφορά τα κρατικά θέματα, το κράτος είναι σε πόλεμο. Οι ευγενείς επιθυμούν να σταματήσει γιατί φορολογούνται, οι έμποροι πλουτίζουν από αυτών αλλά σε σχέση με τους ευγενείς πληρώνουν φόρο αίματος στα πεδία των μαχών.

Τέλος ο λαός, η κατώτερη τάξη, υπάρχει για να υπηρετεί τους αγενείς ευγενείς και τους εμπόρους και ανέχεται στωικά τις παραξενιές και τις προσβολές της ανώτερης τάξης.

Και ξανά επανερχόμαστε στο ερώτημα γιατί δεν υπάρχουν παιδιά;

Ο δυτικός πολιτισμός σταμάτησε να γεννά.  Όλα γίνανε κουμπαράς και συμφέροντα. Το θηλυκό του πολιτισμού μετά από πολλές αποτυχημένες γέννες σταμάτησε να προσπαθεί και αντικατέστησε τις ιδεολογίες με ιδεολογήματα. Το αρσενικό του πολιτισμού αφέθηκε στις ηδονές της αυτοϊκανοποίησης και της βίας. Ο λαός, υποτελής κι αδιάφορος, ανέχεται τις προσβολές της εξουσίας χωρίς να αντιστέκεται. Ο πόλεμος μαίνεται και μεις κάνουμε ως να μην συμβαίνει τίποτα. Η σημασία του πολέμου είναι πραγματική αλλά η απόφαση της λήξης ή της συνέχισής του θα εξαρτηθεί από άσχετα συμφέροντα και οι αγωνιστές των νικηφόρων αγώνων θα αντικατασταθούν στο τέλος από τους πολιτικούς.

  Και άραγε τι θα συμβεί σε αυτούς τους ευνοούμενους, που με βία μετράνε κάθε εκατοστό της αναρρίχησης τους στο σχοινί της εξουσίας;

Όπως και η Αμπιγκέλ πρώτα θα αισθανθούν την ηδονή της επιτυχίας, μετά θα ιδρώσουν οπό τον φόβο ότι κάποιος στο τέλος θα καταφέρει να τους το κόψει και θα βρεθούν με μιας στον κοινωνικό πάτο.  Εκείνο όμως που τελικά θα συμβεί είναι ότι θα εξουσιάζουν μόνο τα λαγουδάκια, δεν θα έχουν δηλαδή πραγματική δύναμη. Θα γονατίζουν και θα υπηρετούν την βασίλισσα μέχρι εκείνη να βρει άλλους να πάρουν την θέση τους.

Κι η Βασίλισσα; Τι θα γίνει με την Βασίλισσα;

Η Βασίλισσα θα συνεχίσει να υπάρχει μέσα σε μια ολοένα κι αυξανόμενη αναπηρία.  Κανένας δεν θέλει να πεθάνει. Οι  Ευγενείς χωρίς εκείνη θα χάσουν τα προνόμια τους. Οι έμποροι θα δουν άλλους να παίρνουν τις δουλειές τους. Οι πολιτικοί θα μείνουν γυμνοί από δικαιολογίες. Ο λαός θα χάσει την συνήθεια του. Τέλος, οι Ευνοούμενοι θα πάψουν να είναι ευνοούμενοι.

Καλύτερα λοιπόν ένας Δυτικός πολιτισμός άρρωστος κι ανάπηρος παρά να χαλάσουμε την βολή μας. 

Τι τα θες συνηθίσαμε το ημιθανές του εαυτού μας.

Τελικά όποια ερμηνεία και να θες να δώσεις στο έργο και πιστέψτε με μπορούμε να βρούμε πολλές, η ταινία είναι εξαιρετική.

Ψυχή και ήθος. Μια σύντομη επικοινωνία με τον Ηράκλειτο.

Στέλιος Γιαννίκος

Τόλμησε να γυμνωθείς

μπροστά στην αλήθεια,

φόβο μην έχεις μέσα σου,

καμία ψυχή δεν αφανίστηκε

από πνευμονία.

(Στέλιος Γιαννίκος, Μελέτη Θανάτου, Ποίηση, Έρωτας , Φιλοσοφία)

Η φύση της ψυχής είναι άγαιη, καθαρή ενέργεια.

Ο Ηράκλειτος που πολλά ομιλεί για την ψυχή λέγει, «…η ψυχή είναι άφθαρτη, γιατί βγαίνοντας από το ανθρώπινο σώμα μεταβαίνει προς την ψυχή του σύμπαντος που είναι της ίδιας ουσίας»(17.ΑΕΤΙΟΣ, IV7,2).  Τα λόγια του δεν είναι Θεολογία αλλά καθαρή επιστήμη.  Ένα κι ένα από όσα είχε πει, μας επιβεβαιώνονται σήμερα μέσω της φυσικής.  Και συνεχίζει, « για τις ψυχές είναι θάνατος το να γίνουν νερό, για το νερό είναι θάνατος  το να γίνει γη, από τη γη πάλι γίνετε το νερό, κι από το νερό η ψύχη»((36. ΚΛΗΜΗΣ, Στρωμετείς VI 16).

Τι μας λέει λοιπόν ο ποιητής φιλόσοφος. Η ψυχή είναι η συμπαντική ενέργεια που όταν κάποιο σημείο της υποστεί μία χωροχρονική καμπύλωση, τότε αυτό  θα οδηγηθεί προς μία τέταρτη διάσταση. Εκεί, σε κάποιο σημείο της πορείας αποκτά μάζα και μετατρέπετε σε ύλη.  Γεννηθήτω το ενθάδε, για να το πούμε αλλιώς.   Κάποια στιγμή ακολουθώντας την αντίθετη πορεία, θα επιστρέψει στη φυσική της κατάσταση και θα γίνει ξανά ένα με το Εν του σύμπαντος.

 Ο άνθρωπος ως έμβιο ον υπάρχει ταυτόχρονα και στις δύο καταστάσεις, είναι δηλαδή γαίος και άγαιος∙ έχει ύλη και ενέργεια∙ έχει σώμα και ψυχή. Οι δύο αυτές καταστάσεις συνυπάρχουν ως μία ενότητα και επηρεάζουν ή μία την άλλη. Επί παραδείγματι, όταν το σώμα πεινά η ψυχή ενεργεί δίνοντας προτεραιότητα στην αναζήτηση τροφής  κι όταν η ψυχή δρα το σώμα εργάζεται για να συντηρήσει το επίπεδο ενέργειας στον οργανισμό.

Πώς όμως αντιλαμβανόμαστε την ψυχή του ανθρώπου αφού δεν δυνάμεθα να την δούμε μέσω των αισθήσεων μας; Η εικόνα της ψυχής στον καθρέπτη του ενθαδικού μας κόσμου, εμφανίζετε μέσω του Ήθους. Το ήθος είναι δηλαδή κάτι σαν την φωτογραφία της ψυχής. Γιατί το ήθος όπως και η ψυχή δεν έχουν ύλη, όμως αντίθετα από την ψυχή το ήθος το αντιλαμβανόμαστε μέσω των διεργασιών της σκέψης και των αισθήσεων. Για αυτό και η παππούς Ηράκλειτος λέει, « το ήθος για τον άνθρωπο είναι ο προστάτης θεός του»(119, ΣΤΟΒΑΙΟΣ, Ανθολόγιον IV 40,23.).  

Ο άνθρωπος πρέπει να προσπαθεί να κρατήσει το ήθος όσο πιο κοντά στα γνωρίσματα της ψυχής. Να είναι απλό και γερό όπως οι δωρικοί κίονες του Παρθενώνα.  Να είναι αγνό και καθαρό όπως το άχραντο του χιονιού στις κορυφές του ιδεατού Ολύμπου. Να κρατά τα ηνία του άρματος γερά και με επιμονή να οδηγεί την ζωή προς το αγαθόν.  Να κυβερνά με σύνεση το σώμα και να αναζητεί την αλήθεια που δεν είναι άλλη παρά η πραγματική φύση της ψυχής.

Εδώ πάλι ο Ηράκλειτος μας δίνει τον ορισμό, « Η ξερή ψυχή είναι σοφότατη και άριστη»(118. ΣΤΟΒΑΙΟΣ, Ανθολογία V 8.).  Μας λέει δηλαδή ότι οι Σοφοί και οι Άριστοι των ανθρώπων είναι αυτοί που το ήθος τους  δεν υποτάσσεται στην ύλη (γαία).

Είναι βέβαιο ότι δεν μπορούν όλοι οι άνθρωποι να είναι άριστοι, και μόνο οι ελάχιστοι από αυτούς θα διαβούν τις πύλες της σοφίας.  Μπορούμε όμως  να είμαστε φιλοσοφικοί, να στοχαζόμαστε δηλαδή και να δρούμε   μέσω της λογικής και της επιστήμης, για μία καλύτερη και ομορφότερη ζωή.  Κι αν δεν φτάσουμε εκεί ψηλά, δεν πειράζει, το δυσκολότερο είναι να μάθουμε να αναγνωρίζουμε τις αξίες και να προσπαθούμε για αυτές. Να μην στεκόμαστε τροχοπέδη στο αγαθό της κοινωνίας.

Και προσοχή !

 Όπως η ψυχή στο επέκεινα γίνετε ένα με το  Εν του σύμπαντος, έτσι και μείς «κατ' εικόνα και καθ' ομοίωσιν» να γίνουμε ένα με τον κόσμο μας.

 

Η Ουγγαρέζα χορεύτρια Nikolska στον Παρθενώνα. Αθήνα 1929.
Φωτογραφία: Nelly's (Νέλλη Σουγιουτζόγλου. 1899 - 1998)

ΑΦΟΥ ΣΩΣΑΜΕ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΩΡΑ ΘΑ ΣΩΣΟΥΜΕ ΚΑΙ ΤΗΝ ΒΕΝΕΖΟΥΕΛΑ

Στέλιος Γιαννίκος

Αφού δείξαμε το ενδιαφέρων μας και σώσαμε την Ρουάντα από τον αφανισμό αφήνοντας μόνο 1.000.000 νεκρούς Τούτσι (ούτε ένας περισσότερος)

Αφού Σώσαμε την Λιβύη από τον Καντάφι και τώρα στο ισοπεδωμένο από υποδομές κράτος μπορούν άνετα οι εξτρεμιστικές οργανώσεις να δολοφονούν, να βιάζουν και να πουλάνε τους ανθρώπου στα σκλαβοπάζαρα. (Μικρό σχετικά τίμημα για την αποκαθήλωση του κακού δικτάτορα).

Αφού συνετίσαμε του κακούς πειρατές Σομαλούς, αφήνοντας τον πληθυσμό να πεθάνει από την πείνα.

Αφού υπερασπίσαμε  την Συρία από τους κακούς της κυβέρνησης, έστω κι αν χρειάστηκε να ισοπεδώσουμε την μισή χώρα με χιλιάδες νεκρούς και δημιουργήσαμε ένα τεράστιο προσφυγικό κύμα

Αφού δεν μας ενοχλεί που οι σύμμαχοι μας η Σαουδική Αραβία  διακοσμούν την χώρα με ακέφαλα πτώματα και εκτιμούν τις γυναίκες τους λίγο περισσότερο ή λίγο λιγότερο από τις καμήλες τους.

Αφού δεν μας ενοχλεί που το Ισραήλ  εγκληματεί κατά των Παλαιστινίων και με διάφορους τρόπους προσπαθούν να επιβάλουν σταδιακά μία γενοκτονία.

Αφού δεν μας ενοχλεί που οι Τούρκοι αδιαφορώντας για κάθε αίσθηση δικαίου φυλακίζουν και βασανίζουν ανθρώπους και επεμβαίνουν στην Συρία κάνοντας εκκαθαρίσεις στα κουρδικά χωριά.

Αφού, αφού, αφού …. και τέλος πάντων μετά από πολλά αφού, ήρθε η ώρα να σώσουμε την Βενεζουέλα από τον εαυτό της.

Η μόνη ελπίδα μας είναι ότι δεν υπάρχει μεταθανάτια ζωή για αν υπάρχει πώς να υψώσουμε το βλέμμα μας, να κοιτάξουμε τον μέγα δικαστή και να του εξηγήσουμε γιατί αφήσαμε το κακό να μας κυβερνήσει.

Λέμε ότι ο άνθρωπος είναι ένα ευφυές Ον. Είναι;  Οι πράξεις αλλά λένε...

ΣΟΜΑΛΙΑ. Το παιδάκι αυτό σώθηκε πόσα όμως πεθαίνουν βασανιστικά;

ΣΟΜΑΛΙΑ. Το παιδάκι αυτό σώθηκε πόσα όμως πεθαίνουν βασανιστικά;

Κούρδισα της Συρίας μαζί με το παιδάκι της στο ισοπεδωμένο Κομπάνι

Αμερικανός στρατιώτης φωτογραφίζεται με το "τρόπαιο" του στο Αφγανιστάν

Δημόσιο Μαστίγωμα γυναίκας στο Αφγανιστάν.Μια άλλη γυναίκα στο Αφγανιστάν αποκεφαλίστηκε γιατί πήγε για ψώνια στην πόλη χωρίς τον σύζυγό της

Δαμασκός, Συρία.

Δαμασκός, Συρία.

Όχι παλιά το 2018 στη Λιβύη. Σκλαβοπάζαρα γυναικών.

1.000.000 οι σφαγιασθέντες με μαχαίρια (!!!) στη Ρουάντα το 1994 και η δύση απλά κοιτούσε.

1.000.000 οι σφαγιασθέντες με μαχαίρια (!!!) στη Ρουάντα το 1994 και η δύση απλά κοιτούσε.

Ρουάντα 1994 Ο θάνατος και η ζωή δίπλα δίπλα.

Ρουάντα 1994, Τα δάκρυα της ψυχής είναι περισσότερα από εκείνα των ματιών

Συρία. Ο Αγώνας της επιβίωσης και η δυστυχία του Θανάτου

Συρία. Όταν έχει σκοτωθεί όλη η οικογένεια σου ποιος να σε αποχαιρετήσει;

Λιβύη. Έφυγαν οι "κακοί" για να έρθουν των χειροτέρων οι χειρότεροι. Φανατικοί Ισλαμιστές (Daes) οδηγούν σε εκτέλεση αιχμάλωτους Χριστιανούς Αιθίοπες. 

Λιβύη. Έφυγαν οι "κακοί" για να έρθουν των χειροτέρων οι χειρότεροι. Φανατικοί Ισλαμιστές (Daes) οδηγούν σε εκτέλεση αιχμάλωτους Χριστιανούς Αιθίοπες...

Σομαλία, Στα πρόθυρα του λοιμού.

Σαουδική Αραβία. Δημόσιος "στολισμός" με ακέφαλα πτώματα.

Υεμένη. Εκτέλεση με την μέθοδο της Σταύρωσης.